Zmiana uprawnień do plików – chmod
Podczas pracy z systemem Linux użytkownik będzie zmuszony nadać bądź zmienić prawa dostępu do plików i katalogów. Wyświetlenie praw dostępu do plików i katalogów umożliwia polecenie ls –l.
Uprawnienia są zakodowane za pomocą bitów zabezpieczeń reprezentowanych np. przez zapis:
drwxr-xr-x
Pierwsze znaki znaczą:
- d – oznacza katalog
- – – oznacza plik
- l – oznacza dowiązanie symboliczne
Kolejnych dziewięć bitów rwxrwxrwx jest odpowiedzialnych za ustawienia dostępu do pliku bądź katalogu:
- r — możliwość odczytu
- w — możliwość zapisu
- x —możliwość uruchomienia
Pierwsze trzy bity rwx określają uprawnienia dla właściciela pliku, kolejne trzy definiują dostęp dla użytkowników grupy zabezpieczeń, do której należy właściciel pliku, a ostatnie trzy odnoszą się do pozostałych użytkowników systemu.
Użytkownik może zmienić prawa dostępu z wykorzystaniem narzędzia chmod. Jeden ze sposobów zmiany uprawnień polega na przypisaniu liczb poziomom zabezpieczeń:
odczytowi r odpowiada czwórka (4),
zapisowi w przyporządkowano dwójkę (2),
a wykonywaniu x nadano jedynkę (1).
Przykładowo jeśli chcemy właścicielowi pliku dać pełne uprawnienia trzeba zsumować wszystkie to otrzymamy 7 = 4(r)+2(w)+1(x). I tak samo robimy z pozostałymi uprawnieniami.
Poniżej zaprezentowano kilka przykładów użycia polecenia chmod w notacji cyfrowej:
- chmod 777 nazwa_pliku — (rwx rwx rwx) właściciel, grupa i reszta użytkowników mają pełny dostęp do pliku.
- chmod 755 nazwa_pliku — (rwx r-x r-x) właściciel ma pełny dostęp, grupa
i reszta użytkowników mogą odczytywać i uruchamiać plik. - chmod 644 nazwa_pliku — (rw- r– r–) właściciel może odczytywać i zapisywać plik, grupa i reszta użytkowników — jedynie go odczytywać.
olecenie chmod umożliwia również dodawanie uprawnień za pomocą operatora plus (+) i odbieranie ich za pomocą minusa (-). Aby rozdzielić właściciela od pozostałych użytkowników i grupy należy użyć odpowiednich przełączników:
- u – właściciel
- g- grupa
- o – reszta użytkowników
- a – wszyscy
Przykładowo gdy właściciel chce nadać pełne uprawnienia dla wszystkich (rwx rwx rwx), powinien użyć następującej składni:
chmod a+rwx nazwa_użytkownika
Zmiana właściciela pliku – chown
Aby zmienić właściciela pliku należy użyć polecenia chown, ze składnią:
chown nazwa_właściciela nazwa_pliku
Można też zmienić grupę pliku za pomocą chgrp, ze składnią:
chgrp nazwa_grupy nazwa_pliku
